donderdag 27 juni 2013

Hond; gewicht, gezondheid en voeding

Hond; gewicht en voeding In de hondenwereld zijn de meningen verdeeld over wat goed en fout is qua voer voor de hond. Droogvoer van danwel topleverancier danwel gewoon van een discountsupermarkt,blikvoer, compleet-vleesprodukten (KVV), rawfood of barfen.
Er zijn allemaal voors en tegens op te noemen voor elk van deze produkten, meestal gebaseerd op de ervaringen van de eigenaren. De ene hond kwakkelt zijn hele leven op het duurste voer, de andere hond heeft een lang leven zonder gebreken, altijd alleen maar het goedkoopste voer gehad, dat de eigenaren zich konden veroorloven.
Wanneer er iets met de hond aan de hand is, schrijven dierenartsen maar al te graag een duur dieetvoer voor, uiteraard dat van een fabrikant waarmee ze zaken doen. Maar is het wel echt het beste voor de hond?
wat heeft uw hond nu werkelijk nodig en hoe weet u of uw hond niet te dik of te dun is? Is het duurste voer echt het beste of is het gewoon commercie?

De hond, de gedomesticeerde soortgenoot van de wolf, heeft er eeuwen over gedaan om te komen tot de hondensoorten die we hedendaags kennen. Waar ze voorheen hun eigen portie bij elkaar jaagden en dan de prooi met huid en haar verslonden,werden de eerste hond-wolven al wat luier en vulden hun jachtmaal aan met de restjes van de maaltijden, die ze vonden rondom het woongebied van de mens. Toen de mens besefte dat ze hierdoor de wolf kon temmen ging men selectief kiezen voor zij die voldeden aan de doelen voor de mens, bewaken, jagen, hoeden en later schoothond. De mens gaf ze eten om daarmee hun loyaliteit te behouden.Tot de eerste helft van de twintigste eeuw bestond dat voer uit tafelresten, vlees en botten die de mens weggooide.
Het ontstaan van de eerste commerciele hondenvoeren zou je wellicht kunnen vergelijken met het ontstaan van flesvoeding voor babies. Waar deze voorheen gevoed werden aan de borst of door een min, kwam met de tijd van individuele groei en vrouwenemancipatie het besef dat men niet afhankelijk wilde zijn hiervan. Door flesvoeding dat de persoonlijke voeding kon vervangen werd die vrijheid bereikt.In de tweede helft van de 20e eeuw kwamen ook de eerste al voorbereide maaltijden om die reden op de markt.
Het is dus voor te stellen dat zo'n soortgelijke insteek het ontstaan van hondenvoer in de hand heeft gewerkt. Het eerste commerciele hondenvoer was echter gebaseerd op menselijke behoeften en niet die van een hond zelf.Ook de kostprijs was belangrijk dus werd er gebruik gemaakt van de goedkoopste ingredienten ( zoals graan) en allerlei smaakgerichte chemische toevoegingen.
Inmiddels is er meer onderzoek gedaan naar de hondse voedingsbehoefte en zijn sommige toevoegingen verboden vanwege de schadelijke effecten.
Maar toch is het raar dat de mens zich laat leiden door reclames en fabrikanten.
Wist u bijvoorbeeld dat Eukanuba, gemaakt wordt door een fabrikant die ook wasmiddelen, luiers en batterijen maakt, dat Hills gemaakt wordt door een fabrikant die ook tandpasta en shampoo maakt, of dat Pedigree, frolic en whiskas gemaakt worden bij een fabrikant van chocoladeprodukten en kauwgom? Natuurlijk zullen de gebruikers van barfen en rawfood zich nu wel in hun handen wrijven. Is commercieel hondenvoer dan slecht?
Nee, zeker niet, het is bewust samengesteld om te voldoen in de voedingsbehoefte van de hond maar het dient ook de gemakszucht van de baas.Want zeg nu zelf, een bak vullen met hondenbrokken is een stuk gemakkelijker dan groenten en vlees/botten gebruiksklaar maken, laat staan deze op juiste wijze samenstellen zodat het een effectieve voeding wordt.Daar spelen fabrikanten handig op in met kant en klaar produkten en verleidende reclames. Als iets duur is moet het wel goed zijn. Bedenk echter dat een dure prijs ook kan komen door dure reclamecampagnes en niet zozeer door goede ingredienten. Maar iets meer actie dan klakkeloos een bepaald voer geven kan wel verlangd worden van een baas.
Allereerst door het lezen van het etiket van het hondenvoer en dan bedoel ik de ingredientenlijst en niet de opdruk. Net als bij produkten voor de mens geldt hier namelijk de regel dat wat het eerst vermeld staat, er het meeste in zit. Dat het etiket schreeuwt - kip- houdt alleen maar in dat er minimaal 1% aan kip of kipverwante ingredienten inzitten...iets om even over na te denken!
Wat heeft een hond nodig?
Vetten worden door de hond gebruikt als leverancier van energie en leveren de vitaminen A,D,E en K. Vet wordt aan hondenvoer toegevoegd in de vorm van vlees, ei, vetzuren,dierlijk vet, vis, en vis- ( vb zalm) olie. Puur vet toevoegen zou namelijk het droogvoer ranzig maken waardoor het minder houdbaar wordt. Vet vlees, donker kip of kalkoenvlees, kwark en ricotta, zoutloos kip of spekvet, volle yoghurt ( beperkt geven vanwege het fosforgehalte) zijn ook goede vetbronnen. Wist u dat wanneer u een magere hond meer vet moet geven u daarvoor goed roomboter kunt gebruiken. Dit bevat namelijk 82% puur dierlijk vet en levert daardoor ruim 74 kcal per 10 gram op.
Naast vetten heeft de hond eiwitten nodig die hij in zijn lichaam omzet in essentiele aminozuren. Wanneer de eiwitten van dierlijk materiaal komen, dus van vis, vlees, (zalm)olie en ei, kan de hond er elk aminozuur van maken die hij nodig heeft.Toch vind je in commercieel hondenvoer juist vaak plantaardig eiwit toegevoegd. Deze kan de hond maar ten dele gebruiken. De grootste reden voor de fabrikant is dat plantaardig een stuk goedkoper is. Het voer vermeldt het vaak niet specifiek als plantaardig maar eiwitbronnen zijn dan granen en soja, waarbij het gliadine dat in tarwe zit en soja, dat wel veel eiwit levert maar helaas andere vitaminen en voedingsstoffen afbreekt bij de hond, de slechtste eiwitbronnen zijn. Granen worden daarnaast ook toegevoegd vanwege de koolhydraten die net als vetten energie leveren ( maar uiteraard weer een stuk goedkoper zijn dan vlees).De hond heeft niet zozeer behoefte aan die granen als energieleverancier maar maakt wel gebruik van de voedingsvezels. Granen, en met name tarwe kunnen ook bij de hond een glutenallergie veroorzaken of versterken, dat zich vaak uit in jeuk en een slechte vacht. Op het verlanglijstje als hypo-allergene koolhydraten en voedingsvezels staan rijst ( waarvan 100% van de koolhydraten kan worden opgenomen), aardappel en mais. Bietenpulp, een afvalprodukt is ook een goede ruwe vezelbron die een positief effect heeft op de stoelgang van de hond. het is rijk aan koolhydraten en energie maar heeft weinig eiwitten.
Verder is vocht van belang voor de voeding. In blikvoer en deels in KVV en rawfood zit al vocht. Bij droogvoer is het belangrijk dat de hond de beschikking heeft over vers water naar behoefte.
Gemiddeld heeft een volwassen hond met een normale activiteit zo'n 50- 60 ml per kilo lichaamsgewicht per dag nodig. Maar is een hond ziek, doet hij een zware activiteit, denk aan een hondensport als agility of sledehond, gestresst of is het bloedjeheet weer dan drinkt ook een hond meer. Het is alleen niet gezond als een hond langere tijd meer dan tweemaal de normale hoeveelheid drinkt, dit omdat het vocht ook noodzakelijke vitaminen, de wateroplosbare B en C, te snel afvoert waardoor de hond een tekort hieraan kan krijgen. Het is daarom dat een hond die diarree heeft of braakt vaak een electrolytenpoeder of ORS krijgt toegediend of baat kan hebben bij een prebiotica als yakult, dat de balans in de darmen herstelt. Vocht levert echter geen kalorieen op, waardoor een hond op blikvoer dan wel een enorme bak voer kan hebben gehad maar toch niet genoeg heeft gegeten!
Vitamines en mineralen die specifiek staan genoteerd op de ingrediëntenlijst zijn vrijwel altijd apart toegevoegd door de fabrikant. Handig want je weet hoeveel er van elk in zit, maar ook lastig als je op energiebehoefte zou gaan voeden.Vergelijk het maar een beetje met een vitaminen pil,je krijgt hiermee iedere dag dezelfde hoeveelheid vitaminen en mineralen binnen, ook als je aan een bepaald vitamine geen behoefte hebt.Opslag van de vet oplosbare vitaminen ADEK is niet gezond. Als vitamines en mineralen niet vermeld staan op de ingrediëntenlijst wil dat echt niet zeggen dat ze niet in het voer zitten. Kwestie van de ingredienten nakijken; zo levert vlees, vis, ei en dierlijk vet vitamine A en E, zalm vit A,B1,B2, B6, B11, B12, C, D en omega 3; zalmolie omega 3 en E; zeealgen vit B12 en omega 3;druivenpit vit C,D,E en B; lijnzaad vit A, B1,B2,B6,B11,B12,C en D; biergist B1 en B2; lecithine fosfor, vetzuren,choline en fructo-oligosacchariden een soort suikers die prebiotica leveren; wortel Beta caroteen, dat door de hond in vit A kan omgezet worden; kan runderpancreas alvleesklierenzymen leveren, kan cranberry urineproblemen voorkomen, glucosamine en chondroitine helpen botontkalking tegen te gaan kunnen het herstel bij een blessure versnellen en wordt agetes of goudsbloem of groene thee extract toegevoegd vanwege het zuiverende effect op de darmen.Alleen B6 en Zink mogen nooit in hogere concentraties voorkomen omdat deze toxic kunnen worden. Calcium en fosfor worden meestal apart vermeld op de lijst. De verhouding voor droogvoer ligt op 1.2 Ca/f maar wie wel eens KVV geeft of BARFt weet dat de verhoudingen daar iets anders liggen tussen 1.02-2.0 Ca/f. Daarom wordt vaak gezegd dat je hier goed moet variëren met voedingsstoffen, zodat een hond op bijvoorbeeld een week, de juiste verhoudingen binnen krijgt.Zou een hond bijvoorbeeld alleen spiervlees krijgen dan zou hij een te kort aan calcium oplopen, gevaarlijk voor skelet en gebit. Was het vroeger heel normaal om je hond een keer per week een rauw ei te geven, nu zou dat worden afgeraden, zeker als je droogvoer geeft, deels vanwege de antibiotica die kippen krijgen toegediend maar ook vanwege het hoge fosforgehalte in de dooier. Te veel aan calcium kan leiden tot botafwijkingen, net als een teveel aan fosfor, dat ook nog tot nierproblemen kan leiden. Het voordeel van vitaminen en mineralen die in de voedingsstoffen zelf voorkomen is dat ze beter en ten volle benut kunnen worden door de hond en naar zijn behoefte.
De hond die van oorsprong een carnivoor is, maar door zijn samenleven met de mens tot omnivoor is geworden, kan echter niet leven op plantaardige ingrediënten. Een voer dat dus als grootste ingrediënt een graan heeft en maar mondjesmaat dierlijke producten bevat, pas halverwege of nog lager op het lijstje, zal niet behoren tot het ideale voer voor je huisgenoot. Maar het wordt een ander verhaal als diezelfde hond dan wel dat voer krijgt maar ernaast een paar keer per week een stevige knook of een portie vlees, de overgebleven groenten van de maaltijd en net als jij een kopje yoghurt, een appel of een stuk kaas eet. In de commerciële voeding zit naast het verschil in de voedingsstoffen en hun voedingswaarde ook een groot verschil in wat het de hond oplevert aan energie. Iets dat hij toch echt nodig heeft voor zijn dagelijkse leven. Hoe meer onnodige "vulstoffen"een voer heeft hoe minder hij effectief gebruikt en dus via de darmen het lijf weer verlaat.Daarom kan een hond van het ene voer wel een kilo eten per dag en van het andere maar 250 gram nodig hebben. Ook heeft iedere hond zijn eigen energiebehoefte, dat afhankelijk is van zijn manier van leven. ( iets waarmee een bekend merk voor kattenvoer maar al te graag met reclame inspeelt op de bazen). De fabrikant geeft alleen een richtlijn voor de hoeveelheid die u van het betreffende merk moet geven.
Als u een volwassen hond ( een puppy is in de groei en heeft meer nodig in een andere samenstelling) precies dat wilt geven dat hij nodig heeft kijkt u naar zijn figuur /lichaamsbouw, het gemiddelde ras- gewicht, het daadwerkelijke lichaamsgewicht van uw hond en het energiegehalte dat het voer dat u geeft of wilt gaan geven oplevert.

Het plaatje kan u al een indicatie geven van uw hond, maar uit eigen ervaring kan ik u vertellen dat een mollige reu van een ras 5 kilo minder kan wegen dan een andere reu van hetzelfde ras, die eerder skinny is en ook nog ruim 30% meer eet om aan zijn behoefte te voldoen.Dus ga niet alleen af op wat je ziet!
Net als bij mensen kunnen we bij honden de BMI berekenen;
de formule voor de Feline BMI; lichaamsvet in procenten=(( ribbenkast/0,7067)-LIM)-(LIM) waarbij de ribbenkast gemeten wordt op de 9e rib en de LIM de afstand is tussen patella en hielbeen van de linker achterpoot. Als de uitslag bij mannelijk kleiner dan 61 ( vrouwelijk 62) is, is er sprake van ondergewicht. Tussen 61-80 (vrouwelijk 62-80) is normaal en boven de 80 is overgewicht. De formule is echter best lastig en iets verkeerd meten levert meteen een andere uitslag op. Op de website van kynofit kunt U een eenvoudigere berekening maken.
Een volwassen hond heeft bij een normale activiteit per kilo lichaamsgewicht (LG) zo'n 125 Kcal Metabole Energie nodig ( ME) per dag. Is uw hond licht actief dan maal 1,1 en bij zware activiteit tot maal 2. Ook hiervoor bestaat een formule.

(LG in kg) tot de 3/4 macht x 125= het aantal Kcal per dag.

Alleen de wiskundigen onder ons zullen dit op papier kunnen berekenen dus gebruik, net als ik, het rekenmachientje van uw tiener. Een voorbeeld; uw hond weegt 25 kilo. rekenmachine 25 ^ ( het dakje op uw machine) 0,75= uitkomst 11,2 kg maal 125 = 1400 kcal per dag nodig.
Nu is het zo dat 1 gram vet 9 kcal, 1 gram koolhydraten 4 en 1 gram eiwit ook 4 Kcal levert. Een hondenvoer bestaat altijd uit zoveel procent eiwit+ zoveel procent vet+ zoveel procent koolhydraten= 100 procent Nu moet u dus uitrekenen hoeveel gram per kilo elk is. voorbeeld; uw voer bevat 23% eiwit, 14 % vet en dus 63% koolhydraten ( samen 100%).
23% eiwit is dus 230 gram per kilo voer 230 maal 4= 920 Kcal
14% vet is dus 140 gram per kilo voer 140 maal 9= 1260 Kcal
63% koolhydraten is dus 630 gram per kilo voer 630 maal 4 = 2520 Kcal
dus 100% is per Kilo 4700 Kcal
Gaan we even terug naar de hond van 25 kilo die 1400 Kcal nodig had. 1 gram levert 4,7 Kcal. 1400 delen door 4,7 is dus nodig per dag afgerond 298 gram voer. het kan zijn dat dit binnen de richtlijn ligt die de fabrikant aangeeft maar schrik niet als dat niet zo is. Is het verschil erg groot dan zou ik persoonlijk overstappen naar een ander voer. Dit mag best van dezelfde fabrikant zijn, bijvoorbeeld hetzelfde voer voor een andere gewichtsklasse.

Alhoewel ik zelf een voorstander ben van op een natuurlijk mogelijke manier omgaan met voeding, zoals ik ook de tomaten- groentesoep niet uit een pakje maak, maar van verse ingrediënten, behoor ik ook tot de groep personen, die het niet ziet zitten om elke dag een rawfood/BARF maaltijd samen te stellen. Kennis, verwerkingsmethoden en opslagmogelijkheden houden me daarbij tegen. Dus geef ik mijn honden een commercieel voer, dat ik heb uitgekozen vanwege de samenstellingen in voedingsstoffen, op ervaringen in het verleden en krijgen ze KVV of iets anders als variatie. Ik zou namelijk ook niet elke dag spinaziestamppot willen eten, u wel?

Deze column is niet bedoeld om een wik te drijven tussen de verschillende voedingsmethodes noch om u ervan te overtuigen dat het ene voer beter is dan het andere.Het is bedoeld om u op een andere manier te laten kijken naar uw hond en zijn voeding. Zoals ik dat zelf ben gaan doen door een hoop research. In deze tijd en ongetwijfeld in de toekomst is net als het inzicht in menselijke eet behoeften en gewoonten ook dat voor de hond in ontwikkeling.In een tijd waarin gezondheidszorg onbetaalbaar lijkt te worden is het voor ons bazen ook belangrijk om zo gezond mogelijk te eten, drinken en leven, naar uw eigen mogelijkheden en onmogelijkheden. Waarom dan niet hetzelfde voor uw hond?
Momenteel komen er al veel meer ( Amerikaanse) voeders op de markt, die gebruik maken van het besef dat gezondheidsproblemen in rassen mogelijk wel eens konden komen door de niet natuurlijke voeding voor de hond ( wolf). De soorten die op de markt zijn pretenderen allemaal het beste te zijn, dat maakt de keuze moeilijk. Vooral als u kijkt naar het merk en niet naar de samenstelling. En dat is wat ik met deze column probeer duidelijk te maken.
Het voer dat u geeft aan uw hond, is aan u zelf om te beoordelen. Kijk naar uw hond, naar zijn bouw, zijn figuur, zijn gezondheid, zijn activiteit en zoek in uw eigen mogelijkheden naar de beste voeding voor uw kameraadje, hoe duur of goedkoop ,van welk merk of op welke voedingsmanier dat ook is.